بیماری آلزایمر (AD) یک بیماری نورودژنراتیو رایج است که منجر به اختلال شناخت و دمانس می‌شود. هیپوکسی به عنوان یک عامل محیطی مهم و موثر در شروع و پیشرفت بیماری آلزایمر اسپورادیک مطرح است. هیپوکسی دوران بارداری باعث افزایش فسفوریلاسیون پروتئین تائو و فعال شدن آستروسیت‌ها و میکروگلیا می‌شود. با توجه به مطالعات گذشته، کروسین با جلوگیری از تشکیل بتا آمیلوئید و انهدام بتا آمیلوئید‌های تجمع یافته خاصیت ضد آمیلوئیدوژنیک دارد. لذا در این مطالعه به بررسی اثر کروسین بر حافظه فضایی و بیان ژن‌های HIF-1α و BACE1 در موش‌های متولد شده از هیپوکسی دوران بارداری پرداختیم.
در این آزمایش از موش صحرایی ماده (نژاد ویستار) در روز 20ام بارداری استفاده شد. موش‌ها به طور تصادفی به 4 گروه آزمایشی تقسیم شدند: شاهد، کروسین، هیپوکسی با شدت اکسیژن 7%و نیتروژن93% به مدت 3 ساعت و گروه هیپوکسی تیمار شده با کروسین. به منظور ایجاد هیپوکسی موش‌های باردار در جعبه هیپوکسی قرار گرفتند. در گروه کروسین، زاده‌های موش‌ها از سن 2 هفتگی به مدت 2 هفته (یک هفته در طی دوران شیردهی و یک هفته پس از دوران شیردهی)، کروسین را به میزانmg/kg 30 و به روش تزریق درون صفاقی دریافت کردند. به گروه شاهد نیز در مدت زمان مشابه سالین تزریق شد. در پایان دوره تزریقات و در روز 30 ام آزمایش، به منظور ارزیابی حافظه فضایی در حیوانات از آزمون¬ ماز آبی موریس استفاده شد و برای سنجش بیان ژن‌های مرتبط با تشکیل بتا آمیلوئید ( HIF-1α و BACE1 ) در مغز زاده‌ها از روش Real-time PCR استفاده شد.
یافته‌های حاصل از آزمون ماز آبی موریس نشان داد که اعمال هیپوکسی در دوران بارداری باعث کاهش درصد مدت زمان حضور و مسافت پیموده شده در ربع هدف در مرحله پروب در مقایسه با گروه شاهد شد و تیمار با کروسین باعث افزایش زمان حضور و مسافت پیموده شده در ربع هدف در مقایسه با گروه شاهد شد. مقایسه میانگین بیان ژن‌های HIF-1α و BACE1 در بافت مغز زاده‌ها نشان از افزایش معنی دار بیان این ژن‌ها در گروه هیپوکسی نسبت به گروه شاهد بود و تیمار با کروسین بیان این دو ژن را نسبت به گروه شاهد کاهش داد.
هیپوکسی دوران بارداری با افزایش بیان ژن های HIF-1α و BACE1 در مغز زاده‌های موش صحرایی باعث اختلال حافظه فضایی آن‌ها می‌شود و کروسین با کاهش بیان این ژن‌ها اثر بهبودی بر حافظه زاده‌ها دارد.

مطالعات بسیاری نشان داده اند که داروهای شیمی درمانی مانند دوکسوروبیسین باعث ایجاد اثراتی زیان بار در سیستم عصبی مرکزی و اختلال در فعالیت های عصبی می شوند. از سوی دیگر، تحقیقات زیادی پیشنهاد می کنند که کروسین به عنوان یک ماده شیمیایی جدا شده از زعفران، نقش یک آنتی اکسیدان قوی و منحصر به فرد در سلول های عصبی دارد. بدین جهت این مطالعه با هدف بررسی اثر کروسین بر حافظه احترازی غیرفعال، فعالیت حرکتی و تغییرات پارامترهای استرس اکسیداتیو در هیپوکمپ موش صحرایی نر بالغ متعاقب تجویز دوکسوروبیسین انجام گرفت. در این مطالعه تعداد ۵۰ سر موش صحرایی (نژاد ویستار) به ۵ گروه تقسیم شدند: کنترل، شاهد، دوکسوروبیسین، کروسین و موش های تیمار شده با تجویز همزمان دوکسوروبیسین و کروسین (گروه درمان). در گروه کروسین، موش ها کروسین را با دوز ۳۰ میلی گرم بر کیلوگرم به صورت روزانه و به مدت ۲۱ روز دریافت کردند و در گروه شیمی درمانی هر موش به مدت ۳ هفته (هر هفته یک دوز) داروی دوکسوروبیسین با دوز ۵ میلی گرم بر کیلوگرم دریافت می کردند. در گروه دوکسوروبیسین+ کروسین (گروه درمان)، موش ها در روزهای ۴، ۱۱ و ۱۸ ام، همزمان با تزریق کروسین، دوکسوروبیسین دریافت کردند. گروه کنترل بدون دریافت دارو و به گروه شاهد نیز سالین تجویز شد. تمام تزیقات به روش تزریق درون صفاقی انجام گرفت. در پایان تزریقات، حافظه احترازی، تعادل و رفتار جستجوگرانه به ترتیب با دستگاه های شاتل باکس، روتارود و جعبه باز سنجیده شدند. سپس بافت هیپوکمپ جهت سنجش پارامترهای استرس اکسیداتیو جدا شد. تیمار با کروسین باعث بهبود حافظه مختل شده به دنبال تزریق دوکسوروبیسین شد (۰/۰۰۱>p). کروسین همچنین باعث افزایش تعادل در آزمون روتارود شد (۰/۰۰۱>p). تعداد بلند شدن روی دو پا در آزمون جعبه باز در گروه تیمار شده با کروسین نسبت به گروه دوکسوروبیسین افزایش معنی دار نشان داد (۰/۰۰۱>p).. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان کاتالاز، سوپر اکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز به ترتیب ب (۰/۰۵>p)،و (۰/۰۱>p)و (۰/۰۱>p) در گروه درمان نسبت به گروه دوکسوروبیسین افزایش معنی داری را نشان داد. طبق نتایج بدست آمده از این تحقیق، کروسین با خاصیت آنتی اکسیدانی خود می تواند اثر محافظتی در برابر اختلال حافظه، فعالیت حرکت و استرس اکسیداتیو ایجاد شده ناشی از مصرف دوکسوروبیسین داشته باشد.

 مقدمه: هیپوکسی عامل اصلی بروز دو سوم از تشنج های نوزادی است. تشنج های ناشی از هیپوکسی می تواند منجر به تغییرات نوروپاتولوژی در دراز مدت و اختلال شناخت و یادگیری شود. روی به عنوان یک عنصر کمیاب نقش بسیار مهمی برای عملکرد صحیح سیستم عصبی و حفظ هومئوستاز دارد و مطالعات زیادی نشان می دهند که به طور مستقیم عملکرد مغز راتحت تاثیر قرار می دهند و در بهبود حافظه و حرکت نقش مهمی دارد. لذا در این کار اثر کلرید روی متعاقب ایجاد مدل صرعی با هیپوکسی بر حافظه احترازی و فعالیت حرکتی در موش صحرایی جوان مورد مطالعه قرار گرفت.
مواد و روش ها: در این آزمایش 40 سر موش صحرایی جوان (نژاد ویستار) با محدوده سنی (12-10) روزه، وزن تقریبی (22-18) گرم در دمای اتاق (2±23 ) نگهداری شدند. موش ها به 4 گروه آزمایشی تقسیم شدند: شاهد، کلرید روی، هیپوکسی تنها و گروه هیپوکسی تیمار شده با کلرید روی. به منظور ایجاد هیپوکسی موش ها به مدت 15 دقیقه در جعبه هیپوکسی با 7 درصد اکسیژن و 93 درصد نیتروزن قرار گرفتند. موش های دریافت کننده کلرید روی پس از طی دوران شیردهی، کلرید روی را به میزان 20 میلی گرم بر کیلو گرم و به مدت 21 روز به روش تزریق درون صفاقی دریافت کردند. در پایان، حافظه احترازی غیر فعال، تعادل و فعالیت حرکتی به ترتیب با دستگاه های شاتل باکس، روتارود و جعبه باز سنجیده شدند.
یافته ها: نتایج یک کاهش تاخیر در زمان ورود به اتاق تاریک و افزایش زمان سپری شده در اتاق تاریک را در آزمون اجتنابی غیر فعال پس از هیپوکسی نشان داد (0.05>p) که با پس درمانی کلرید روی مهار شد. هیپوکسی همچنین باعث اختلال تعادل و فعالیت حرکت در آزمون های روتارود و میدان باز شد (0.05>p) که با تیمار کلرید روی مهار شد.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که هیپوکسی باعث اختلال یادگیری اجتنابی غیرفعال، تعادل و فعالیت حرکتی می شود و تیمار با کلرید روی باعث بهبود این تغییرات می شود.

 هیپوکسی شایع ترین علت تشنج در نوزادان است. تشنج‌های ناشی از هیپوکسی باعث افزایش دائمی تحریک‌پذیری نورون‌ها می‌شود و با تغییر فعالیت و انعطاف‌پذیری سیناپسی منجر به اختلال حافظه می‌شود. کروسین (Crocus sativus L.) یک کاروتنوئید محلول در آب و از مهم‌ترین اجزای فعال زعفران است و بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که در بهبود یادگیری، حافظه و فعالیت حرکتی نقش مهمی دارد. در این کار اثر کروسین متعاقب ایجاد مدل صرعی با هیپوکسی بر حافظه احترازی و فعالیت حرکتی در موش صحرایی جوان موردمطالعه قرار گرفت .
در این آزمایش 40 سر موش صحرایی جوان (نژاد ویستار) با محدوده سنی (12-10) روزه، وزن تقریبی (22-18) گرم در دمای اتاق (2±23 ) نگهداری شدند. موش‌ها به 4 گروه آزمایشی تقسیم شدند: شاهد، کروسین، هیپوکسی تنها و گروه هیپوکسی تیمار شده با کروسین. به‌منظور ایجاد هیپوکسی موش‌ها به مدت 15 دقیقه در جعبه هیپوکسی با 7 درصد اکسیژن و 93 درصد نیتروزن قرار گرفتند. موش‌های دریافت‌کننده کروسین پس از طی دوران شیردهی، کروسین را به میزان 30 میلی گرم بر کیلو گرم و به مدت 21 روزبه روش تزریق درون صفاقی دریافت کردند. در پایان، حافظه احترازی غیرفعال، تعادل و فعالیت حرکتی به ترتیب با دستگاه های شاتل باکس، روتارود و جعبه باز سنجیده شدند.
نتایج یک کاهش تاخیر در زمان ورود به اتاق تاریک و افزایش زمان سپری شده در اتاق تاریک را در آزمون اجتنابی غیرفعال پس از هیپوکسی نشان داد (05/0>p) که با پس درمانی کروسین مهار شد. هیپوکسی همچنین باعث اختلال تعادل و فعالیت حرکت در آزمون های روتارود و میدان باز شد (05/0>p) که با تیمار کروسین مهار شد.
نتایج این مطالعه نشان داد که هیپوکسی باعث اختلال یادگیری اجتنابی غیرفعال، تعادل و فعالیت حرکتی می‌شود و تیمار با کروسین باعث بهبود این تغییرات می‌شود.

بسیاری از مطالعات نشان می دهد که شیمی درمانی باعث اختلال حافظه و حرکت بلافاصله پس از درمان می شود. از سوی دیگر، کروسین به عنوان یک ماده شیمیایی جدا شده از زعفران با خاصیت آنتی اکسیدانی خود در تقویت حافظه و بهبود حرکت موثر است. در این کار تحقیقاتی اثر کروسین بر حافظه احترازی غیر فعال، فعالیت حرکتی و استرس اکسیداتیو ایجاد شده متعاقب تزریق سیس پلاتین در موش های صحرایی نر بالغ مورد مطالعه قرار گرفت.
در این مطالعه تعداد 35 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به 5 گروه مساوی تقسیم شدند: کنترل، شاهد، سیس پلاتین (غلظت mg/kg5،i.p) و کروسین (غلظتmg/kg 30، i.p) به مدت 21 روز و موش های تیمار شده با تجویز همزمان سیس پلاتین و کروسین. به گروه شاهد سالین به روش داخل صفاقی تزریق شد. در پایان تزریقات، حافظه احترازی، تعادل و رفتار جستجو گرانه به ترتیب با دستگاه های شاتل باکس، روتارود و جعبه باز سنجیده شدند. برخی مارکرهای آسیب اکسیداتیو نیز در هیپوکامپ تمام گروه ها ارزیابی شدند.
تیمار با کروسین باعث بهبود حافظه مختل شده به دنبال تزریق سیس پلاتین شد (01/0p<). کروسین همچنین باعث افزایش تعادل در آزمون روتارود شد (05/0 p<). تعداد بلند شدن روی دو پا در آزمون جعبه باز در گروه تیمار شده با کروسین نسبت به گروه سیس پلاتین افزایش معنی دار نشان داد (05/0 p<). آنزیم های آنتی اکسیدان CAT و GPx به ترتیب با (05/0p<) و (01/0p<) در گروه تیمار با کروسین نسبت به گروه سیس پلاتین افزایش معنی داری را نشان داد.
طبق نتایج به دست آمده از این تحقیق، کروسین با خاصیت آنتی اکسیدانی خود می تواند یک اثر محافظتی برای اختلال حافظه، فعالیت حرکت و استرس اکسیداتیو ایجاد شده متعاقب مصرف سیس پلاتین داشته باشد.
 

اواریکتومی همراه با کاهش تولید استروژن و افزایش تولید رادیکال های آزاد باعث اختلال حافظه و شناخت می شود و کروسین به عنوان یک ماده شیمیایی جدا شده از زعفران با خاصیت آنتی اکسیدانی خود در تقویت حافظه و شناخت موثر است. از آنجایی که سن عامل مهم و تاثیر گذار بر اختلال حافظه و یادگیری در موش های اواریکتومی شده است ، هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر مصرف کروسین در دو بازه زمانی کوتاه مدت و میان مدت بعد از اواریکتومی شدن بر حافظه فضایی و یادگیری احترازی غیر فعال در موش های پیر اورایکتومی شده بود. در این مطالعه تعداد 48 سر موش صحرایی ماده پیر(21-18ماهه) نژاد ویستار به طور تصادفی به 8 گروه تقسیم شدند: کنترل، گروه شاهد یک ماهه و دو ماهه، کروسین (غلظتmg/kg 30، i.p) به مدت 21 روز، گروه اواریکتومی شده یک ماهه و دو ماهه و گروه های اواریکتومی شده یک ماهه و دو ماهه تیمار شده با کروسین. به گروه شاهد سالین به روش داخل صفاقی تزریق شد. در پایان تیمار، یادگیری احترازی غیرفعال و حافظه فضایی به ترتیب با دستگاه های شاتل باکس و مازآبی موریس سنجیده شدند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان می دهند که اواریکتومی باعث اختلال یادگیری احترازی غیر فعال و حافظه فضایی در موش های یک ماهه و دو ماهه شد و تفاوت معنی داری بین گروه های درمان با سایر گروه ها مشاهده شد. در مقایسه یادگیری احترازی غیر فعال و حافظه فضایی بین گروه دو ماهه با یک ماهه، اختلاف بین گروه ها معنی دار نبود.
بر طبق نتایج به دست آمده از این تحقیق، کروسین می تواند یک اثر محافظتی برای اختلال حافظه فضایی و یادگیری اجتنابی غیر فعال متعاقب ایجاد اواریکتومی داشته باشد.
 

روی به عنوان یک عنصر کمیاب برای عملکرد صحیح سیستم عصبی نظیر پیام رسانی سلول و تعدیل عملکرد انتقال دهنده های عصبی مورد نیاز است و مطالعات زیادی نشان می دهند که استرس از طریق مکانیسم های مختلفی ازجمله تغییر در انتقال سیناپسی، ایجاد استرس اکسیداتیو و بسیاری از مکانیسم هایی که به طور مستقیم عملکرد مغز راتحت تاثیر قرار می دهند باعث اختلال حافظه می شود. لذا در این کار تحقیقاتی اثر کلرید روی بر حافظه احترازی غیر فعال و پارامترهای اکسیداتیو ایجاد شده در هیپوکمپ متعاقب استرس در موش های صحرایی نر مورد بررسی قرار گرفت.
در این مطالعه از50 سر موش صحرایی نر (نژاد ویستار) در 5 گروه: کنترل، شاهد، در معرض استرس، تیمار با کلریدروی و گروه دریافت کننده کلرید روی در طی روزهای دریافت کننده استرس استفاده شد. به منظور ایجاد استرس، موش ها به مدت 7 روز و هر روز 6 ساعت درون مهارکنند قرار گرفتند، هم چنین موش های تیمار، کلرید روی را به مدت 7 روز به روش گاواژ با دوز mg/kg 32 دریافت کردند. در پایان تیمار حافظه احترازی حیوانات به کمک آزمون شاتل باکس و برخی از پارامترهای استرس اکسیداتیو در هیپوکمپ مورد ارزیابی قرار گرفتند.
نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد، حیواناتی که در معرض استرس قرار گرفته بودند کاهش معنی داری در حافظه احترازی غیرفعال نسبت به گروه کنترل نشان دادند (01/0p<). همچنین پارامتر های استرس اکسیداتیو نیز در این گروه نسبت به گروه کنترل تغییرات قابل توجهی ای را نشان داد (05/0p<). در حالی که تیمار با کلرید روی توانست حافظه احترازی و پارامتر های استرس اکسیداتیو را به شرایط کنترل نزدیک کند.
طبق نتایج، کلرید روی می تواند درمان مناسبی برای اختلالات شناختی و نواقص حافظه ناشی از استرس باشد.