استان خوزستان یکی ازمناطق مهمی در کشور است که بیماری¬های منتقله توسط کنه به دام همانند بابزیوز، تیلریوز وآناپلاسموز در آن بومی شده¬اند. اجرام آناپلاسمایی از دسته ریکتزیاها هستند ویکی از مهم¬ترین راه انتقال این عوامل عفونت زا از طریق خون¬خواری کنه¬های سخت خانواده ایگزودیده است. آناپلاسما فاگوسیتوفیلوم مهم¬ترین گونه بیماری¬زای زئونوز در میان اجرام آناپلاسمایی است. هدف از بررسی حاضر مطالعه حضور این جرم بیماری¬زا در غدد بزاقی کنه¬های سخت استان خوزستان می¬باشد.در مطالعه حاضر از بهمن 1394 تا خرداد 1395 تعداد 2000 کنه سخت از گوسفندان و گاوان از کشتارگاه، اهواز جداسازی گردید. پس از تعیین گونه کنه¬ها، غددبزاقی آن¬ها برداشته شد و هر 10 غده بزاقی از یک کنه مشخص با یکدیگر مخلوط گردید. جهت انجام بررسی ملکولی، DNA از این غدد استخراج گردید و Nested-PCR اختصاصی بروی DNA آن¬ها صورت پذیرفت. ازکنه¬ها جداسازی شده، سه گونه هیالوما آناتولیکوم آناتولیکوم، هیالوما مارژیناتوم و ریپی‌سفالوس سنگی¬نئوس¬ بودند. بررسی ملکولی نشان داد که هیالوما مارژیناتوم و ریپی¬سفالوس سنگی¬نئوس به شکل قابل توجهی به آناپلاسما فاگوسیتوفیلوم آلوده¬اند و این بررسی نقش این کنه¬ها را در توانایی انتقال این جرم بیماریزا به میزبان آن را مطرح می¬سازد.

 آناپلاسما مارژیناله از ارگانیسم‌های داخل سلولی اجباری است که گلبول‌های قرمز بعضی نشخوارکنندگان به‌خصوص گاو و گاومیش را آلوده می‌کند. هدف از مطالعه‌ی حاضر بررسی مولکولی شیوع آناپلاسما مارژیناله در گاو و گاومیش در شهرستان اهواز بوده است.
در این مطالعه از 75 راس گاو و 75 راس گاومیش در کشتارگاه اهواز نمونه خون تهیه شد. گسترش‌های خونی حاصل از آن از نظر آلودگی آناپلاسمایی مورد بررسی میکروسکوپی قرار گرفت که 14 (6/18%) نمونه گاو و 4 (3/5%) نمونه گاومیش آلوده به اجرام آناپلاسمایی تشخیص داده شد. در آزمایش PCR نمونه‌های خون با استفاده از پرایمر های اختصاصی آناپلاسما مارژیناله 24 (32%) نمونه گاو و 6 (1/8%) نمونه گاومیش مثبت بودند که در آزمایش PCR-RFLP همگی ازنظر آناپلاسما مارژیناله مثبت بودند. این یافته‌ها بیانگر حساسیت بالاتر PCR نسبت به روش‌های متداول میکروسکوپی در تشخیص آناپلاسموز به‌ویژه در دام‌های حامل می‌باشد. فاکتورهای جنس و سن در گاو و گاومیش معنی‌دار نبود اما عامل حضور کنه در گاو معنی‌دار بود و با آلودگی آناپلاسمایی ارتباط مستقیم داشت. بررسی حاضر نشان داد که آناپلاسموز در منطقه دارای شیوع نسبتاً قابل توجهی در گاو بوده و در ضمن می‌توان نتیجه گرفت که براساس بیولوژی انگل، گاومیش‌ها و گاوهای مسن به عنوان مخازن فعال این اجرام در منطقه مورد بررسی مطرح باشند.

توکسوپلاسما گوندای یک انگل تک‌یاخته‌ای، با انتشار وسیع جهانی است که می‌تواند سبب آلودگی جدی در انسان، نشخوارکنندگان و بسیاری دیگر از حیوانات خون¬گرم گردد. میزبان اصلی این انگل گربه و میزبان واسط آن همۀ مهره¬داران خون¬گرم هستند که آلودگی را عمدتاً از طریق بلع اُاُسیست، کیست¬های نسجی در گوشت و یا به شکل مادرزادی کسب می¬نمایند. آلودگی گوسفندان و بزها در سراسر دنیا از 4 الی 95 درصد گزارش شده است. این انگل از مهم¬ترین عوامل اختلالات مهم جنینی گوسفند، بز و انسان و یک پاتوژن بسیار فرصت¬طلب در افراد دارای نقص ایمنی می¬باشد. از میان حیوانات مختلف گوسفند، بز و خوک مهم¬ترین حیواناتی هستند که این تک-یاخته را از راه خوراکی به انسان انتقال میدهند. از آنجایی¬که مطالعۀ آلودگی میزبانان مختلف و نیز شناسایی راه¬های انتقال بیماری به میزبانان متفاوت در هر منطقه از اهمیت بسزایی در کنترل و پیشگیری از بیماری برخوردار است، لذا این مطالعۀ، به‌منظور بررسی آلودگی توکسوپلاسمایی گوشت بزها در کشتارگاه اهواز با روش PCR صورت گرفت. به‌صورت تصادفی از 150 راس بز نمونه گوشت (هرکدام 50 گرم) از عضلات مختلف در هنگام بازرسی گوشت جمع¬آوری گردید. در آزمایشگاه، نمونه¬ها به وسیله روش PCR آزمایش شدند. DNA ژنومی 48 نمونه مثبت بود. ازنظر آماری میزان آلودگی در سنین مختلف معنادار بود، به‌طوریکه با افزایش سن میزان آلودگی بیشتر بود.

 کنه¬های سخت (ایگزودیده) شایع¬ترین آلودگی انگل¬های خارجی نشخوارکنندگان هستند و علاوه بر ایجاد خسارات اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم، توانایی انتقال اجرام بیماری¬زایی نظیر بابزیا، تیلریا، آناپلاسما، برخی ویروس¬ها و... را دارند. استان خوزستان (جنوب غرب ایران) علی¬الخصوص شرق این استان یکی از مناطق مهم پرورش و نگهداری گوسفندان در کشور است که بیماری¬های منتقله توسط کنه همانند بابزیوز و تیلریوز در آن بومی شده¬اند. این تحقیق بر آن است تا وضعیت فون کنه¬های سخت را در گوسفندان مناطق شرق این استان را مشخص نموده و در ضمن آلودگی غدد بزاقی این کنه¬ها را از نظر حضور انگل¬های تیلریا و بابزیا در گونه-های موجود بررسی نماید. در مطالعه حاضر در مجموع تعداد 1500 کنه به¬طور تصادفی از گوسفندان مناطق شرقی استان خوزستان (ایذه، دهدز، باغملک، هفتکل و رامهرمز)، پس از بررسی ریخت شناسی، غالب بودن دو گونه¬ی ریپی¬سفالوس سانگی¬نئوس و هیالوما آناتولیکوم آناتولیکوم نشان داده شد. همچنین در مطالعه¬ی حاضر با استفاده از تکنیک PCR و بر اساس توالی¬یابی ژن 18S rRNA، تک¬یاخته¬های تیلریا لستوکاردی، تیلریا اویس و بابزیا اویس در غدد بزاقی کنه¬های هیالوما آناتولیکوم آناتولیکوم، هیالوما آناتولیکوم اکسکاواتومریا، هیالوما آسیاتیکوم آسیاتیکوم و ریپی¬سفالوس بورسا تشخیص داده شد. در انتها، این مطالعه نشان داد که گونه¬های غالب کنه¬های موجود بر روی گوسفندان مناطق شرقی استان خوزستان کدامند و نیز کدامیک احتمالاً در انتقال آلودگی به تک¬یاخته¬های بابزیا و تیلریا نقش داشته و حائز توجه بیشتری می¬باشند.

توکسوپلاسما گوندای یک عامل مهم مشترک انسان و دام است. گربه،¬ مهم¬ترین میزبان اصلی و در ضمن یکی از میزبانان واسط این تک¬یاخته است که ممکن است متحمل عوارضی هم¬چون سقط، اختلالات عصبی و بینایی ¬گردد. بیماری در میزبان واسط در مرحله¬ی اول به شکل حاد و در مرحله¬ی مزمن معمولاً تا آخر عمر میزبان باقی می¬ماند. پراکندگی گربه¬های ولگرد در شهر اهواز زیاد بوده و به نظر می-رسد این جمعیت نقش مهمی در شیوع توکسوپلاسموز در میزبانان واسط داشته باشند. در تحقیق اخیر، سرم و خون کامل 100 گربه¬ی ولگرد برای تشخیص توکسوپلاسموز با استفاده از الایزا و آگلوتیناسیون تغییر یافته و واکنش زنجیره¬ای پلی¬مراز مورد آزمایش قرار گرقتند. در ضمن گربه¬ها با روش آگلوتیناسیون تغییر یافته از نظر آلودگی به تک یاخته¬ی نئوسپورا کانینوم بررسی شدند. آنالیز داده¬ها بر اساس آزمون مربع کای و آزمون فیشر با نرم¬افزار SPSS انجام گرفت. با توجه به نتایج الایزا الایزا و آگلوتیناسیون تغییر یافته، شیوع عفونت توکسوپلاسما به ترتیب 30% و 35% بود. این شیوع در جنس نر بر اساس الایزا و آگلوتیناسیون تغییر یافته به ترتیب 33/53% و 71/48% و در جنس ماده 66/46% و 28/51% بود و تفاوت معنی¬داری بین نر و ماده وجود نداشت (05/0<P). اختلاف معنی¬داری بین گروه‌های سنی و میزان آلودگی وجود داشت که بیشترین میزان در گروه سنی جوان میباشد. واکنش زنجیره¬ای پلی¬مراز، مرحله¬ی حاد عفونت توکسوپلاسما گوندای را در 8 نمونه از 100 گربه¬ی مورد بررسی نشان داد.
بر اساس مطالعه¬ی حاضر، شیوع عفونت توکسوپلاسما گوندای در گربه¬های شهر اهواز به¬خصوص در مرحله¬ی مزمن به طور قابل توجهی بالا می¬باشد و ممکن است این حیوانات از بیماری رنج برده یا انگل را در محیط پراکنده کنند.
 

 چکیده
نام خانوادگی: حیدرزاده یگانه نام: احمد شماره دانشجویی: 9091101
عنوان پایان‌نامه: مطالعۀ پاتولوژی و ایمونوهیستوشیمی برخی از اندام¬های داخلی رت مبتلا به توکسوپلاسموز تجربی
اساتید راهنما: دکتر حسین حمیدی‌نجات، دکتر صالح اسماعیل‌زاده
استاد مشاور: دکتر علی‌رضا البرزی
درجه تحصیلی: کارشناسی ارشد رشته: انگل‌شناسی دامپزشکی
دانشگاه: شهید چمران اهواز دانشکده: دامپزشکی گروه: پاتوبیولوژی
تاریخ فراغت از تحصیل: 31/6/1393 تعداد صفحه: 101
کلید واژه‌ها: توکسوپلاسموز، پاتولوژی، ایمونوهیستوشیمی، رت
تک‌یاخته انگلی توکسوپلاسما گوندای یک عامل زئونوز با پراکندگی وسیع بوده که باعث افزایش نگرانی در انسان و حیونات خون‌گرم شده است. بررسی‌های انجام شده نشان داده‌اند که توکسوپلاسموز ممکن است در مرحله حاد سبب نکروز و تخریب بافت‌ها گردد، اما وضعیت انتشار انگل در اندام‌های متفاوت به خوبی بررسی نگردیده است. روش ایمونوهیستوشیمی یکی از روش‌های بسیار حساس تشخیص توکسوپلاسما در بافت‌هاست. در این تحقیق 41 سر رت به¬عنوان مدل آزمایشگاهی به 2 گروه تقسیم شدند. به 29 سر رت 50000 عدد تاکی¬زوئیت تازه توکسوپلاسما گوندای (سویۀ RH) تلقیح گردید. 12 سر رت سالم به‌عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند. از گروه آلوده، 15 سر رت در روزهای 3، 5، 7، 10 و 25 پس از آلودگی، آسان‌‌کشی شده (روزانه 3 سر رت) و 14 سر رت تا روز 45 پس از آلودگی به‌منظور ایجاد آلودگی مزمن نگهداری شده و سپس سیستم ایمنی آن‌ها با تزریق روزانه دگزامتازون سدیم فسفات به‌مدت 10 روز (روزانه 4/0 میلی‌گرم) سرکوب گردید. گروه غیر آلوده همانند گروه آلوده بررسی می‌گردید. بعد از القاء مرحله حاد توکسوپلاسموز، رت‌ها به‌منظور یافته‌های هیستوپاتولوژی و ایمونوهیستوشیمی بررسی ¬گردیدند (روزانه 3 نمونه). اگرچه ارگانیسم در تمام اندام‌های رت‌ها حضور داشت، اما ضایعات بافتی عمدتاً در ریه و کبد رت‌های طبیعی و دچار سرکوب سیستم ایمنی مشاهده گردید. توکسوپلاسما گوندای ابتدا در ریه و کبد و سپس قلب مشاهده گردید، اما توزیع آن در سایر اندام‌ها الگوی مشخصی نداشت.
نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که رت مدل حیوانی مناسبی برای تحقیق بر روی بیولوژی انگل توکسوپلاسما گوندای می‌باشد، به‌عنوان مثال نشان دادن فرم تحت درمان‌گاهی آلودگی در انسان وگوسفند.