هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی یافته‌های غیر طبیعی کبد با اولتراسونوگرافی در تعدادی از گاوهای ارجاعی به بخش داخلی دام‌های بزرگ بیمارستان آموزشی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز بود. بدین منظور، کبد در 57 راس گاو بالغ از نژادهای مختلف، با اولتراسونوگرافی مورد ارزیابی قرار گرفت. از گاوهای ارجاع شده هیچ کدام نشانه‌ی بالینی حاکی از مشکلات کبدی نداشتند. اولتراسونوگرافی کبد با توجه به تکنیک‌های تایید شده انجام شد. یافته‌های اولتراسونوگرافی نشان داد که از 57 راس گاو مورد بررسی، 27 راس (4/47 درصد) واجد ضایعات کبدی (کانونی یا چند کانونی) در نسج کبد بودند و 30 راس (6/52 درصد) نیز اولتراسونوگرافی طبیعی داشتند. از 27 راس گاو دارای ضایعات کبدی، 14 راس (9/59 درصد) ضایعات کلسیفیه، هفت راس (9/25 درصد) ضایعات فضاگیر، سه راس (1/11 درصد) کیست (به احتمال زیاد کیست هیداتیک)، دو راس (4/7 درصد) آبسه و تنها در یک راس (7/3 درصد) نواحی اکوژنیک تشخیص داده شد. وضعیت پژواکی (اکوژنسیته) نسج کبد به صورت کیفی، مورد ارزیابی قرار گرفت. اکوژنسیته پارانشیم کبد طبیعی بوده به طوری که نسج کبد اکوژنیسیته یکنواخت (اکوژنیک) داشته، درون آن سیاهرگ‌های کبدی و باب مشاهده شدند. افزایش یا کاهش اکوژنسیته به صورت منتشر نسبت به حالت طبیعی مشاهده نشد. بنابراین در هیچکدام از گاوهای مورد بررسی کبد چرب یا سیروز کبدی تشخیص داده نشد. ارزیابی ابعاد کبد (ضخامت کبد، اندازه‌ی کبد و زاویه بین دو سطح احشایی و دیافراگماتیک کبد) در مقایسه با گزارش‌های موجود نیز تغییری را نشان نداد. لذا در هیچ‌کدام از گاوهای مورد بررسی کبد بزرگتر یا کبد کوچکتر تشخیص داده نشد. یافته‌های اولتراسونوگرافی نشان داد که سیاهرگ‌های باب، کبدی و میان خالی خلفی غیر طبیعی نبودند. ارزیابی وضعیت و اندازه‌گیری کیسه‌ی صفرا و مجاری صفراوی، تنها در یک مورد ابعاد کیسه‌ی صفرا بسیار بزرگتر و محل ارزیابی آن قدامی‌تر و درسال‌تر شده بود. یافته‌های این تحقیق نشان داد که ضایعات کبدی کانونی در گاوها در اولتراسونوگرافی نسبت به گزارش‌های قبلی کشتارگاهی در ایران بیشتر است.

هدف از انجام این مطالعه مقایسه¬ی توموگرافی کامپیوتری (سی¬تی) و اولتراسونوگرافی در تعیین اندازه کبد در گربه-های سالم بود تا میزان ارتباط بین اندازه کبد در اولتراسونوگرافی با حجم و ابعاد کبد در سی‌تی مشخص شود. در این تحقیق ده قلاده گربه مو کوتاه بالغ سالم (میانگین وزن 590/3 کیلوگرم، میانگین سن 3/18 ماه) مورد مطالعه قرار گرفت. سی¬تی اسکن از هرکدام از گربه‌ها با دستگاه دو دتکتور با تزریق آیودیکسانول داخل سیاهرگی انجام گرفت و ابعاد و حجم کبد به کمک نرم‌افزار دستگاه سی‌تی تعیین شد. اولتراسونوگرافی کبد از فضاهای بین دنده‌ای راست و از خلف استخوان زاید خنجری انجام و ابعاد کبد اندازه‌گیری شد. در هر گربه برخی از قسمت‌های بدن با استفاده از متر پارچه‌ای اندازه‌گیری و ثبت گردید و ارتباط آن با شاخص‌های اندازه‌گیری شده در اولتراسونوگرافی و توموگرافی کامپیوتری بررسی شد. آزمون همبستگی پیرسون برای یافتن رابطه بین ابعاد و اندازه‌های کبد در اولتراسونوگرافی و توموگرافی کامپیوتری به کار رفت. مقادیر P کمتر از 05/0 معنادار تلقی گردید. یافته‌های این تحقیق نشان داد که به کمک سی¬تی اسکن و با تزریق ماده حاجب، امکان اندازه‌گیری و تعیین حجم کبد گربه وجود دارد. اگر چه میان برخی از شاخص‌های اندازه‌گیری کبد در اولتراسونوگرافی و مقطع نگاری کامپیوتری با وزن حیوان و برخی ابعاد بدن همبستگی مثبت و معناداری وجود داشت ولی اندازه¬گیری کبد در تصاویر سی¬تی اسکن، از همان محل‌هایی که در اولتراسونوگرافی اندازه‌گیری شده بود، امکان‌پذیر نبود. ضمن این که ارتباط بین شاخص¬های اندازه‌گیری شده کبد در اولتراسونوگرافی با شاخص‌های اندازه‌گیری شده‌ی کبد در سی‌تی همبستگی معناداری مشاهده نشد. یافته¬های این تحقیق نشان می‌دهد که هر دو روش توموگرافی کامپیوتری و اولتراسونوگرافی برای اندازه¬گیری کبد مناسب هستند ولی نمی‌توان ابعاد آن‌ها را با هم مقایسه کرد.

 کبد یکی از مهم‌ترین اندام¬ها در بدن است که در برخی از بیماری‌ها تحت تاثیر قرار می¬گیرد. خیلی از اختلالات می‌توانند سبب تغییر کبد در گربه شوند. یکی از تغییرات رایج کبد، تغییر در سایز کبد است. شاخصی معین و مرسوم در اولتراسونوگرافی، برای تشخیص تغییر اندازه کبد گربه وجود ندارد. هدف از این مطالعه، برآورد اندازه کبد در 20 قلاده گربه سالم به وسیله اولتراسونوگرافی بود. اولتراسونوگرافی کبد از فضاهای بین دنده‌ای راست با حالت گماری خوابیده به جانب چپ انجام و عمق کبد و عمق سیاهرگ باب اندازه‌گیری شد. همچنین اولتراسونوگرافی کبد از خلف جناغ با دو حالت گماری خوابیده به پشت و به جانبی چپ انجام و در اسکن‌های سهمی و عرضی بیشترین اندازه کبد در جهت خلفی قدامی اندازه‌گیری شد و در اسکن سهمی بیشترین اندازه لوب¬های راست و چپ کبد در جهت خلفی قدامی در سمت راست و چپ خط میانی بدن و بیشترین اندازه لوب راست کبد در جهت خلفی قدامی در محلی که سیاهرگ میان خالی خلفی از دیافراگم می-گذرد، اندازه¬گیری شد. اندازه¬گیری کبد در هر گربه حداقل 3 بار به فواصل زمانی حدود 30 دقیقه انجام شد. به منظور بررسی تکرارپذیری شاخص¬های اندازه¬گیری شده، روش وارکامپ و رمل مورد استفاده قرار گرفت. میانگین عمق کبد در فضای بین دنده¬ای 10 بیشترین و در فضای بین دنده¬ای 12 کمترین بود. عمق کبد در فضاهای بین دنده¬ای 9، 10 و 11، عمق سیاهرگ باب اصلی در فضای بین دنده¬ای 12 و بیشترین اندازه کبد در جهت خلفی قدامی در اسکن سهمی در حالت گماری خوابیده به جانب چپ تکرارپذیری قوی (بالاتر از 90 درصد) داشتند. عمق کبد در فضاهای بین دنده¬ای 8 و 12، بیشترین اندازه کبد در جهت قدامی خلفی در اسکن عرضی در حالت‌ گماری¬های خوابیده جانبی چپ و پشتی، بیشترین اندازه کبد در جهت قدامی خلفی در محل سیاهرگ میان خالی خلفی تکرارپذیری مناسب (بالاتر از 85 درصد) داشتند. به عنوان نتیجه‌گیری کلی و بر طبق نتایج به دست آمده از این تحقیق برآورد اندازه‌گیری کبد گربه از فضاهای بین دنده¬ای و از خلف جناغ یک روش قابل اعتماد برای اندازه‌گیری کبد بوده و بدین منظور اندازه¬گیری عمق کبد در فضاهای بین دنده‌ای 9 تا 11 و بیشترین اندازه کبد در جهت خلفی قدامی در خلف جناغ، می¬توانند به عنوان شاخص¬هایی موثر برای تشخیص اندازه کبد مورد استفاده قرار گیرند.

سنجاب قرمز ایرانی Persian squirrel)) که به عنوان حیوان خانگی نیز در ایران نگه¬داری می¬شود، یک گونه ارزشمند بومی کشور است. درخواست برای تشخیص و درمان بیماری¬ها و حفظ این گونه ، سبب شده است که از روش¬های رایج تشخیصی در دامپزشکی، برای آن¬ استفاده شود. به نظر می¬رسد که تا¬کنون، گزارشی در مورد برش-نگاری رایانه¬ای (سی¬تی)، در سر سنجاب منتشر نشده است. هدف از انجام این تحقیق، تکنیک تهیه تصاویر و ارائه¬ تصاویر برش¬نگاری رایانه¬ای عرضی، سهمی و پشتی ناحیه سر سنجاب ایرانی )‌(Sciurus anomalus می¬باشد. مطالعه روی چهار عدد سنجاب سالم (بر اساس معاینه بالینی و رادیوگرافی) انجام گرفت. هر کدام از سنجاب¬ها بی¬هوش شده و از آن¬ها تصویر برداری صورت گرفت. مقاطع مختلف سی¬تی شامل مقاطع عرضی، سهمی و پشتی با حالت گماری¬های جداگانه از سر، انجام شد. مقاطع سی¬تی با دستگاه سی¬تی مالتی¬اسلایس 64 زیمنس (سوماترون) انجام گرفت. تصاویر عرضی، سهمی و پشتی سی¬تی به طور پیوسته بازسازی و ذخیره شد. ضخامت برش¬های عرضی و پشتی و سهمی، حدود دو میلی¬متر انتخاب شد. با استفاده از نرم‌افزار ای¬فیلم (eFilm) برای دامپزشکی و (Syngo) مورد استفاده در پزشکی، تصاویر با دقت مطالعه شد. تراز و سطح پنجره¬ نمایش انتخاب¬شد¬، نواحی مختلف آناتومی شناسایی و نام¬گذاری شد. تعداد تصاویر مقاطع سی¬تی پشتی به مراتب کمتر از سی¬تی عرضی و سهمی بودند. ساختارهای قابل شناسایی شامل، مغز، استخوان¬های جمجه عصبی و احشایی و کل سر، حفرات موجود در سر مثل حفره بینی و دهان و سینوس¬ها ، ساختارهای قابل تشخیص در گوش و چشم و عضلات شاخص صورت بودند. عوارض نامطلوب مشاهده نشد. با توجه به بررسی‌های انجام شده به نظر نمی¬رسد که مطالعه مقایسه¬ای بین مقاطع مختلف سی¬تی، برای ناحیه سر، در سنجاب انجام شده باشد. سی¬تی آناتومی ناحیه سر، در برش¬ها یا مقاطع مختلف سی¬تی می¬تواند به عنوان تصاویر مرجع استفاده شود.

 هدف از انجام این تحقیق، تاثیر حالت¬گماری در اندازه¬گیری ابعاد کلیه¬ها در سگ¬های سالم و بررسی ارتباط و همبستگی بین ابعاد کلیه با ابعاد مهره¬های کمری (L) و قطر آئورت شکمی در اولتراسونوگرافی بود. تحقیق روی 20 قلاده سگ بالغ سالم نژاد بومی انجام گرفت. در اولتراسونوگرافی طول، عرض، ارتفاع (ابعاد) و حجم کلیه¬ها، یا دو حالت¬گماری خوابیده به راست و خوابیده به پشت برای کلیه چپ و خوابیده به چپ و خوابیده به پشت برای کلیه راست اندازه¬گیری شد. طول L6, L5 و قطر آئورت شکمی در اولتراسونوگرافی و طول L4, L3, L2 در رادیوگرافی تعیین شد. نسبت بین ابعاد کلیه¬ها به طول مهره¬های کمری و قطر آئورت اندازه¬گیری شد. بر اساس آزمون تی زوجی طول و عرض کلیه¬ها در حالت¬گماری خوابیده به راست یا چپ به طور معنی¬داری بزرگتر از حالت گماری خوابیده به پشت بود. در حالت گماری خوابیده به راست در حالت¬گماری به چپ به طور معنی¬داری کوچکتر از حالت¬گماری خوابیده به پشت بود (001/0P<). هیچ¬گونه اختلاف معنی¬داری در ارتفاع کلیه چپ در دو حالت گماری مشاهده نشد (05/0P>). ابعاد و حجم کلیه همبستگی مستقیم و معنی¬داری با طول مهره¬های کمری وقطر آئورت شکمی داشتند. بهترین ضریب همبستگی مربوط به طول کلیه¬ها بود. میانگین نسبت طول کلیه چپ و راست به ترتیب، به طول L2 در رادیوگرافی شکمی پشتی 2/2 و 3/2 برابر، به طول L5، 2 و 1/2 برابر، به قطر آئورت 3/7 و 3/7 برابر، بود. یافته¬های این تحقیق نشان داد که حالت¬گماری روی ابعاد کلیه تاثیر دارد و در اولتراسونوگرافی مکرر از یک حیوان ابعاد کلیه با همان حالت¬گماری مشابه مقایسه گردد.

 سنجاب قرمز ایرانی Persian squirrel)) به عنوان حیوان خانگی در ایران نگهداری می¬شود. درخواست برای تشخیص و درمان بیماری های آنها سبب شده است که از روشهای رایج تشخیصی در دامپزشکی برای آنها استفاده شود. به نظر می رسد که تا کنون گزارشی راجع به برش¬نگاری رایانه¬ای (سی تی) در سنجاب منتشر نشده است. هدف از انجام این تحقیق تکنیک تهیه تصاویر و ارایه¬ی تصاویر برش¬نگاری رایانه¬ای عرضی و پشتی قفسه سینه و شکم سنجاب ایرانی ‌Sciurus anomalus می¬باشد. تحقیق روی شش عدد سنجاب سالم (براساس معاینه بالینی و رادیوگرافی) انجام گرفت. هر کدام از سنجاب¬ها بیهوش شده و ماده حاجب خوراکی مناسب قبل از انجام سی تی تجویز شد. تزریق داخل رگی و داخل استخوانی ماده حاجب موفقیت آمیز نبود. مقاطع مختلف سی تی شامل مقاطع عرضی و پشتی با حالت گماری های جداگانه از قفسه سینه و شکم انجام شد. مقاطع سی¬تی با دستگاه سی-تی مولتی¬اسلایس 64 زیمنس (سوماترون) انجام گرفت. تصاویر عرضی و پشتی سی¬تی به طور پیوسته بازسازی و ذخیره شد. ضخامت برش¬های عرضی دو میلیمتر و پشتی یک میلیمتر انتخاب شد. با استفاده از نرم افزار ای-فیلم (eFilm) برای دامپزشکی، تصاویر با دقت مطالعه شد. تراز و سطح پنجره¬ی نمایش انتخاب، نواحی مختلف آناتومی شناسایی و نامگذاری شد. تعداد تصاویر مقاطع سی¬تی پشتی به مراتب کمتر از سی¬تی عرضی بودند. ساختارهای قابل شناسایی شامل، نای، برونش‌های اصلی، ریه، قلب، کبد، طحال، مری، معده، روده¬ها، کلیه و مثانه بودند. عوارض نامطلوب مشاهده نشد. با توجه به بررسی های انجام شده به نظر نمی رسد که تحقیقی مقایسه¬ای بین مقاطع مختلف سی¬تی برای قفسه سینه و شکم در سنجاب انجام شده باشد. سی¬تی آناتومی ناحیه قفسه سینه و محوطه شکمی در برش¬ها یا مقاطع مختلف سی¬تی می¬تواند به عنوان تصاویر مرجع استفاده شود.

 تورم ضربه¬ای نگاری و حفره¬ی صفاق (TRP) یک بیماری تک¬گیر در نشخوارکنندگان می¬باشد که علت آن سوراخ شدن نگاری بوسیله اجسام خارجی خورده شده می¬باشد. رادیوگرافی از قفسه¬سینه و نگاری به عنوان یک روش تشخیصی در موارد مشکوک توصیه می¬شود. هدف از انجام این تحقیق مقایسه چهار نمای رادیوگرافی برای تشخیص TRP در گاو بود. 15 راس گاو مبتلا به TRP و 5 راس گاو سالم با رادیولوژی مورد ارزیابی قرار گرفتند. رادیوگرافی از نماهای جانبی راست به چپ (RL)، جانبی چپ به راست (LR)، پشتی جانبی راست به شکمی جانبی چپ 50 درجه مایل (DRLO) و پشتی جانبی چپ به شکمی جانبی راست 50 درجه مایل (DLRO) انجام و نشانی های رادیوگرافی تایید شده در منابع، برای تشخیص TRP مورد استفاده قرار گرفت. در 5 راس گاو سالم علائم رادیوگرافی طبیعی بودند. در 15 راس گاو TRP مثبت، رادیوگراف¬ها در 6 مورد (40 درصد) در نمای جانبی راست به چپ واضح¬تر از نمای جانبی چپ به راست بود و در یک مورد (7/6 درصد) موقعیت و شکل اجسام در نمای جانبی چپ به راست واضح¬تر از نمای جانبی راست به چپ بود. این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود (05/0p<). براساس یافته‌های مطالعه حاضر به نظر می¬رسد نماهای رادیوگرافی RL و DRLO برای تشخیص بیماری TRP مناسب بوده و نماهای LR و DLRO در صورت نیاز تهیه گردد.

<p style="text-align: right;">اولتراسونوگرافی یک روش غیر تهاجمی تصویر برداری تشخیصی است که تصاویر با وضوح بالا از غده&not;ی تیروئید ارائه می&not;کند. اولتراسونوگرافی نقش برجسته ای را برای تغییرات مورفولوژی غده&not;ی تیروئید در حیوانات کوچک و انسان ایفا می&not;نماید. بر اساس دانش و اطلاعات ما در منابع، گزارشی در خصوص اولترسونوگرافی تیروئید گربه در ایران وجود ندارد. هدف از انجام این تحقیق بررسی یافته&not;های طبیعی اولتراسونوگرافی تیروئید این حیوان در دو فصل سرد (بهمن) و گرم (تیر) می&not;باشد. تحقیق روی 30 قلاده گربه بومی بالغ سالم (با میانگین وزنی 5/3 کیلوگرم) انجام گرفت. هورمون&not;های T3 و T4 قبل از انجام اولتراسونوگرافی در هر گربه اندازه&zwnj;گیری شد. برای این منظور ناحیه گردن در اطراف حنجره کاملا تراشیده و پوست تمیز و شسته شد. در دو طرف خط فرضی میانی گردن، از بالا به پائین و از چپ به راست اولتراسونوگرافی به منظور یافتن هر لوب تیروئید انجام گرفت. پس از یافتن تیروئید، اکوژنسیته، طول، عرض و ارتفاع هر کدام از لوب&not;های چپ و راست اندازه&zwnj;گیری شد. رهیافت اولتراسونوگرافی یا محل اسکن کردن غده&zwnj;ی تیروئید در دو طرف خط فرضی وسط از قسمت خلفی حنجره و در دو طرف نای بود. هر دو لوب تیروئید در هر سمت قابل اسکن و متقارن بود. شکل غده&zwnj; تیروئید در اسکن طولی یا ساجیتال دوکی شکل و کشیده و در اسکن عرضی بیضی یا مثلثی شکل بود. پارانشیم تیروئید دارای اکوژنیسیته یکنواخت بوده و غدد پاراتیروئید درون آن قابل مشاهده نبود. اکوژنیسیته غده تیروئید نسبت به عضلات گردن بیشتر است و در دو فصل تغییری نداشت. اندازه&not;ی هر لوب اندکی در فصل سرد بزرگتر بود. اندازه&not;ی عرض و حجم در فصل گرم به&not;طور معنی-داری کمتر از فصل سرد بود (05/0&gt;P) اما در مورد طول و عمق در دو فصل سرد و گرم تفاوت معنی&not;داری وجود نداشت(05/0&lt;P). میانگین طول، عرض، ارتفاع و حجم در محدوده&not;ی طبیعی گربه با وزن مشابه بودند. میانگین کل (هر دو لوب در دو فصل) طول، عرض، ارتفاع (میلی&not;متر) و حجم (سانتی&not;متر مکعب) برای هر دو لوب به ترتیب 2/17، 6/2، 7/2 و 07/0 بودند.. همچنین تفاوت معنی&not;داری بین مقدار هورمون T3 و T4 در فصل گرم و فصل سرد وجود داشت ( 05/0&gt;P) به نحوی که غلظت هورمون&not;های T3 و T4 در فصل سرد بیشتر از فصل گرم بود.</p>

شاخصی معین و معمولی در اولتراسونوگرافی، برای تشخیص تغییر اندازه کبد سگ وجود ندارد. هدف از این مطالعه معرفی معیاری جدید در خصوص اندازه¬گیری کبد سگ با اولتراسونوگرافی می¬باشد. بدین منظور ده قلاده سگ آمیخته سالم که از نظر وضعیت بدنی و سن در یک اندازه بودند، انتخاب شدند. رادیوگرافی جانبی راست به چپ از قفسه سینه و شکم تهیه شد. اولتراسونوگرافی کبد با اسکن عرضی و اسکن طولی از خلف جناغ و همچنین اسکن از فضاهای بین دنده¬ای هفت تا یازده انجام پذیرفت. شاخص¬های عمق و فاصله پشتی- شکمی کبد و عمق سیاهرگ¬های باب و میان خالی خلفی، و حداقل فاصله این دو سیاهرگ از یکدیگر سنجیده شد. در پایان پنج سگ از ده سگ آسان¬کشی و کالبدگشایی شدند و وزن، حجم و اندازه¬های واقعی کبد آنها مشخص و با اندازه¬گیری¬های اولتراسونوگرافی سنجیده شد. علاوه بر این، ارتباط بین شاخص¬های اندازه گیری شده در اولتراسونوگرافی کبد، با وزن و ابعاد بدنی سگ بررسی شد. با فرض اینکه روش با دقت انجام گرفته است، ثابت شد که برخی از این اندازه¬گیری¬ها قابل تکرار می باشند. در اسکن از فضا¬های بین دنده¬ای، درصد تکرارپذیری شاخص¬های ذیل بالای نه درصد می¬باشد: عمق کبد در فضای بین¬دنده¬ای ده، عمق سیاهرگ میان خالی خلفی و عمق سیاهرگ باب در فضای بین دنده¬ای یازده و شاخص فاصله لبه پشتی کبد تا زواید خاری مهره¬های کمر در فضای بین دنده¬ای هفت (اندازه¬گیری شده با اولتراسونوگرافی و متر). همبستگی مثبت معنادار بین وزن حیوان و عمق کبد در فضاهای بین دنده¬ای نه، ده و یازده وجود دارد. در پنج سگ کالبدگشایی شده، میانگین درصد وزن کبد به وزن بدن 22/3 درصد می¬باشد. بر اساس یافته¬های این تحقیق بهترین پنجره صوتی برای اندازه¬گیری کبد با اولتراسونوگرافی فضاهای بین دنده¬ای ده و یازده می¬باشند.